In hoog tempo verzakelijkt de Nederlandse horeca. Enkele jaren geleden al deden grote internationale multi-franchise organisaties in ons land van zich spreken zoals Alsea (Starbucks Nederland), terwijl ook cateraars als Albron, Lagardère (Smullers), SSP en HMSHost hun invloed op de horeca verstevigden. Meer recent, en mede gedreven door corona, roeren grote investeerders zich.
door Ubel Zuiderveld, horeca-analist
Het meest sprekende voorbeeld van een investeringsbedrijf dat markt ziet in de vaderlandse horeca is Waterland Equity. Het is de investeringsmaatschappij achter Restaurant Company Europe (RCE). RCE is eigenaar van restaurantmerken als Loetje, Happy Italy en Stan & Co.
Het bedrijf steekt niet onder stoelen of banken dat de doelstelling is: 300 miljoen euro horecaomzet in 2024. Daarnaast zijn er nog enkele kleinere investeringsfondsen die zich volop roeren in de markt. Ook de overname van het Nederlandse bezorgconcept New York Pizza door het Noorse bedrijf Orkla Foods is een voorbeeld van de verzakelijking.
“Wordt Kwalitaria de RCE van de sector?”
Met het meerderheidsbelang dat investeerder Antea neemt in Kwalitaria, lijkt deze combinatie klaar om zich te ontwikkelen tot ‘de RCE van de cafetaria en gemaksector’. Het ligt voor de hand dat aan een verdere verzakelijking van de frituurmarkt niet valt te ontkomen. Iedereen kan waarnemen dat er dringend behoefte is aan investeringen en innovatie. Omdat de sector kampt met grote tegenslagen (corona, oplopende inkoopprijzen) is ‘vreemd geld’ noodzakelijk om een grote shake-out in de sector te voorkomen.
“Opkopen andere formules”
In hun gezamenlijke persbericht geven Kwalitaria/Antea reeds aan sterk te willen groeien de komende jaren. Snelle groei is alleen mogelijk door overnames te doen en dit voornemen maakten de partijen dan ook wereldkundig. Antea zal het vizier vooral gericht hebben op andere bestaande frituurmerken om deze snelle groei handen en voeten te geven.
“Grote invloed groothandels”
Feitelijk is de spoeling om andere cafetariaketens over te nemen uiterst dun voor Antea. Immers: een groot deel van de 25 bestaande formules is verbonden aan groothandels. Het gaat dus om soft franchise, waarbij de cafetariahouder zelf over het algemeen nog grotendeels zelfstandig is. Hoewel onder druk van het grote geld alles vloeibaar kan worden, lijkt het daarnaast niet voor de hand te liggen dat Antea eenvoudig zaken kan doen met sterke ongebonden formules als Febo, Bram Ladage en Verhage.
“Maar handvol merken beschikbaar”
Wat overblijft zijn de kleinere formules die, gezien hun schaal, waarschijnlijk maar moeilijk een vuist kunnen maken om op de langere termijn een rol van betekenis te kunnen blijven spelen. Het gaat hierbij slechts om een beperkt aantal cafetariamerken met elk enkele tientallen vestigingen en daarnaast een paar kleinere merken die ongeveer een handvol outlets hebben.
“Aantal formulecafetaria’s verder gedaald”
Dat de sector een impuls nodig heeft en in zwaar weer verkeert, zien we aan het tanende aantal cafetaria’s dat verbonden is aan een formule. Dat aantal was in 2008 met circa 1050 op zijn hoogtepunt. Destijds waren er de nodige merken (vooral soft franchise) die rond de 100 of zelfs meer dan 100 outlets telden. Het aantal formulebedrijven is nu sterk dalende, terwijl de schaal per merk veel beperkter is. Voor corona waren er nog ruim 900 merkcafetaria’s. Als je nu zelfs de allerkleinsten meetelt (zoals Frietboutique en Manneken Pis) kom je maar net op 821 bedrijven. Kwalitaria is het enige concept dat nog royaal over de honderd vestigingen heeft.
“Meer mogelijkheden in rest van sector gemak”
Uitgesloten mag niet worden dat Kwalitaria breder gaat kijken wat er in de sector gemak voor mogelijkheden zijn. Immers: het is voor formulehuis FFC altijd een wens geweest zich te verbreden. Zie de bemoeienissen met formules als Gonzales (barbecue), Cookers (maaltijden) en broodjesconcept Délifrance. Het is dus zeker niet gezegd dat het alleen blijft bij investeren in frituurspeciaalzaken. Er zijn tal van merken en spelers die met andere producten in dezelfde markt opereren als de bezorg- en afhaalcafetaria: denk maar eens aan sushi, taco’s, poké bowls én snel groeiende online spelers in het segment vegan fastfood.
“Branche belandt in nieuwe fase”
Waar binnen het frietsegment nog de meeste markt ligt voor Antea, is mogelijk bij familiebedrijven die niet onder één merk of formule opereren, maar wél meerdere vestigingen hebben. Het gaat veelal om lokaal en regionaal opererende cafetaria’s die in hun markt een goede reputatie hebben. Hoe het ook zij: met de Kwalitaria/Antea deal is de markt zonder twijfel in een nieuwe fase beland. Hoewel al ruim vijftig jaar geleden een eerste (mislukte) formule ontstond onder de naam Mr. Hap en Febo rond die tijd al zijn eerste franchisevestigingen opende, kunnen we wel stellen dat het debuut van Antea potentieel de grootste gamechanger is sinds het begin van de jaren 1990. Dat was namelijk de tijd dat de ene na de andere groothandel zijn eigen cafetariaformule startte. Juist een aantal van deze toen gestarte groothandelsformules lijkt een beetje aan het eind van zijn levenscyclus.
Wat betekent dit voor de kleine zelfstandige?
Welk effect gaat dit alles hebben op solo opererende cafetaria’s, snackbars en frituren? Zij zullen in hun lokale markten te maken krijgen met een investeerder die alle kaarten zet op uitgekiende marketing. Kleine zelfstandigen moeten straks opboksen tegen een nog krachtiger concurrent, die delivery en online marketing verder vleugels zal geven. Maar kleine zelfstandigen kunnen zich ook troosten met de volgende gedachte: altijd zal er in de horeca markt zijn en markt blijven voor creatieve éénpitters die zich onderscheiden met smaak, beleving en een krachtige lokale identiteit.
