Zaterdag 1 juli 2023 is een belangrijke datum voor cafetaria’s en alle andere gebruikers van eenmalige food- en drankverpakkingen. Het is vanaf 1 juli namelijk verboden nog gratis verpakkingen met plastic én plastic coatings aan klanten te verstrekken. Gebruik je ze, dan moet er geld voor gevraagd worden, net als bij plastic tasjes al jaren het geval is.
En kartonnen bakjes dan?
Deze maatregelen strekt veel verder dan de bekende A-bakjes van polystyreen waarvan de frituurbranche sinds jaar en dag gebruik maakt. Wat velen niet weten, is dat ook kartonnen bekers in de meeste gevallen plastic bevatten. Net zoals veel pizzadozen en andere kartonnen maaltijdverpakkingen. Ook de huidige puntzakken van karton én frietbakjes van karton zijn vrijwel altijd voorzien van een vocht- en vetwerende coating met plastic. “Wees dus kritisch. Veel verpakkingen lijken geen plastic of coating te bevatten, maar dit blijkt wel zo te zijn,” waarschuwt Frans van Rooij van vakvereniging ProFri.
Mag écht papier nog wel gratis?
“Je moet als ondernemer héél goed nadenken wat je gaat doen,” zegt Van Rooij. “De consument wordt ook geïnformeerd, maar kan doorgaans niet meteen zien dat je volledig plastic- of PFAS-vrije verpakkingen gebruikt.” Overigens zijn papieren verpakkingen uitgezonderd. “Dus nadrukkelijk alléén echt papier, zoals de papieren omhulsels bij hamburgers of andere papieren wikkels,” licht Van Rooij toe.
Is 2024 verandert er toch nóg iets?
Feitelijk geldt de maatregel die 1 juli 2023 van kracht wordt maar voor een overgangstermijn van een half jaar. Per 1 januari 2024 mogen voor consumptie ter plekke nergens meer SUP’s (single use plastics) gebruikt worden. Gebruik van eenmalige verpakkingen met plastic is dan dus alleen nog (inclusief bijbetaling) toegestaan voor afhaal en bezorging. Klanten die ter plekke eten of drinken, moeten hun eten en drinken geserveerd krijgen in/op herbruikbare en afwasbare bekers, borden en schaaltjes.
Hoeveel moet ik vragen per 1 juli?
Volgens Van Rooij biedt het ook kansen dat de consument per 1 juli aanstaande voor alle plastic disposables moet betalen. Hierbij circuleren in de branche richtbedragen van €0,25 tot €0,50 per verpakking, maar de ondernemer mag het bedrag zelf bepalen.
De ProFri-voorman zegt: “Daarmee wordt deze kostenpost ineens een omzetpost. Je gaat dus als het ware verdienen aan de verpakkingen die je gebruikt. De bedoeling is overigens wel dat je de opbrengst gaat gebruiken om te investeren in herbruikbare alternatieven.”
Trouwens: de eerdere maatregel rond plastic tasjes heeft gewerkt: bij het zwerfafval is het aantal plastic tasjes in vijf jaar met 70 procent verminderd. Doel van de nieuwe maatregelen is: 40 procent minder disposables in 2026. Gisteren nog besteedde Frituurwereld aandacht aan een Vlaamse friturist, die helemaal disposable-vrij wil gaan werken. Hij rekende uit dat hij aan vaste klanten jaarlijks voor een bedrag van ruim 7 euro per persoon aan disposables verstrekt. De friturist introduceerde een eigen herbruikbaar bakje voor de frietmaaltijd.
Wat moet ik verder nog weten?
Over alternatieven gesproken: in enkele gemeenten ontstaan al campagnes onder de noemer Bring Your Own. Net als vroeger, voor de komst van disposables, wordt consumenten weer aangeraden met eigen pannetjes en schaaltjes naar snackbars te komen.
Van Rooij: “Vraag is daarbij natuurlijk wel: hoe bepaal je dan de portiegrootte? Gaan we dan de friet met maatbekers inscheppen of de frieten afwegen?” ProFri komt mogelijk met raamstickers voor ondernemers: ze kunnen zo laten weten dat hun verpakking plasticvrij is én mensen aanmoedigen eigen herbruikbare verpakkingen mee te nemen als ze komen afhalen.
Komt er nog een campagne vóór 1 juli?
Belangrijk is volgens Van Rooij dat de branche de komende maanden goed wordt geïnformeerd. De vakvereniging sprak in Den Haag mee over het opzetten van een communicatieplan richting ondernemers én consumenten. Een dezer weken presenteert het betrokken marketingbureau de campagne. Aan het vooroverleg namen naast ProFri ook onder meer McDonald’s en Koninklijke Horeca Nederland deel.
