Zes vragen en antwoorden over franchising.
1. Wat is het voordeel van franchise?
Het is er de afgelopen jaren niet eenvoudiger op geworden te opereren als een kleine zelfstandige. Van alle kanten komt immers regelgeving op ondernemers af op het gebied van veiligheid, duurzaamheid en energie, personele zaken, allergenen et cetera. Een goede adviseur (vaak de accountant) is dus goud waard. Maar ook een franchise-organisatie die dagelijks dicht op de actuele regelgeving zit, kan helpen.
2. Wat is de kracht van franchising?
Vooral op het gebied van marketing kan een franchisemerk dat zich bewezen heeft goud waard zijn. Als de formule zijn zaakjes op orde heeft, profiteer je van de kracht van het collectief en de wervende uitstraling van de merknaam. Bovendien zien jouw reclame- en marketing er, als de formule zijn werk goed doet, altijd top en eigentijds uit. Ditzelfde geldt voor de huisstijl van jouw totale zaak. Maar ook uitingen op sociale media, flyers en het assortiment sluiten aan bij de consument.
Op eigen houtje de marketing regelen is kostbaar en tijdrovend en vergt professionaliteit. Vooral op dit gebied nemen franchiseclubs veel werk uit handen. Denk ook maar eens aan wisselende seizoenscampagnes van de grote cafetariaconcepten.
3. Waarom word je franchisenemer?
Franchising moet een weloverwogen keuze zijn. Als jij zweert bij een ambachtelijke manier van werken, zelf absoluut jouw eigen assortiment wilt samenstellen én erop staat om alles zèlf te beslissen, is een formule af te raden. Hoewel je ook als franchisenemer gewoon zelfstandig ondernemer bent en het gezicht van de zaak, moet je je toch in meer of minder mate schikken in het keurslijf van de franchiseformule. Je kunt veel details niet meer zelf bepalen.
Bijgestaan door een raad van franchisenemers, geven beslissingen op het hoofdkantoor van de franchisegever nu eenmaal uiteindelijk de doorslag. Dat kan ook niet anders. Een formuleketen is immers zo sterk als de zwakste schakel: dus is het van belang dat alle vestigingen dezelfde uitstraling, opzet en marketingkracht hebben.
Verder is angst een slechte raadgever. In de cafetariasector melden veel ondernemers zich bij formules als ze het zelf niet meer redden. Beter is het, en sterker sta je, als je eerst zorgt dat jouw bedrijf uit de knoei komt. Daarna kun je altijd nog besluiten met een formule te gaan praten – of als franchiser een nieuwe start te maken. Om goed te kunnen ondernemen binnen een formule is het van belang dat je je 90 procent van de tijd happy voelt bij de formule van jouw keuze.
Die overige 10 procent? Ach, overal is wel eens wat.
4. Draai je als franchiser meer omzet?
Dat is in de meeste branches zeer zeker het geval. Dat wil zeggen: de gemiddelde omzet van franchisevestigingen ligt doorgaans absoluut hoger dan die van vergelijkbare zelfstandigen. In de cafetariabranche zijn de tien grootste formules samen goed voor een omzetaandeel van 29 procent. Gerekend in aantallen vestigingen vertegenwoordigen ze maar ruim 12 procent van alle bedrijven in de sector.
Bovendien zijn de grootste cafetariaformules in het algemeen in staat de gemiddelde jaaromzetten te laten stijgen. Dat is bij zelfstandigen lang niet altijd het geval. Natuurlijk heb je wel te maken met de nodige extra afdrachten. Meestal gaat het om vaste jaarafdrachten, marketingbijdrages en soms krijgt de franchisegever ook nog bonussen over ingekochte producten.
Daarnaast zijn er formules die ook bemoeienissen hebben met het onroerend goed. Ze hebben zelf of via een gelieerde organisatie het bedrijfspand in eigendom of exploitatie. In zo’n geval is jouw formule dus direct of indirect ook jouw huurbaas.
5. Wat zijn de struikelblokken?
Als er conflicten ontstaan tussen franchisenemer en franchisegever, is dit bijna altijd omdat vooraf gewekte verwachtingen niet worden waargemaakt. Meestal gaat het dan om omzetcijfers die achterblijven bij de aanvankelijke prognose. Hoe je het ook wendt of keert: of je nu zelfstandige bent of franchisenemer, het gaat uiteindelijk om het bedrag dat er onderaan de streep overblijft.
Koers daarom bij jouw beslissing om met een formule in zee te gaan nooit alléén op de cijfers van de franchisegever. Leg de prognoses altijd eerst voor aan een onafhankelijke derde, bijvoorbeeld een boekhouder of accountant die gespecialiseerd is in de cafetariabranche. Laat hem of haar ook even de kleine lettertjes en ontbindende voorwaarden lezen en duiden.
Ga zeker ook even buurten bij een collega, iemand die jij vertrouwt en die al een tijdje ervaring heeft met de formule waarmee jij in zee wilt gaan. Verder blijft, naast cijfers en letters, belangrijk dat je een goed gevoel hebt. Franchising werkt namelijk alleen als de belangen van de franchisenemer én de franchisegever voor een groot deel parallel lopen.
Klikt het met de één niet, dan luk dit misschien met een ander. Het is wat dit betreft bij de formulekeuze altijd goed om niet blind op één optie te koersen. De Nationale Franchise Gids zet jaarlijks alle relevante formules met data op een rij. Hij kost een paar tientjes. Als je je wilt oriënteren op franchisehoreca, doe dit dan breed. In de gids vind je misschien wel een heel andere formule dan die je eerst in je hoofd had.
6. Welke bijdragen betaal je?
Jaarlijkse bijdragen voor franchising zijn in het algemeen gesplitst in twee delen: een algemene franchisefee én een bijdrage voor de marketingkosten. Opgeteld ligt de jaarlijkse bijdrage in zijn algemeenheid tussen de 7 en 11 procent van de jaaromzet die jouw bedrijf ex btw behaalt.
Maar er zijn nog andere kosten. Bij veel franchiseformules betaal je ook fee om in te kunnen stappen (de entreefee). Bovendien moet je zelf investeren in de ombouw – als je al een zaak hebt – of de opstart van jouw franchisezaak. Het gaat bij dit laatste al snel om enkele tonnen tot een half miljoen. In die zin ben en blijf je dus ook gewoon een zelfstandig ondernemer, die eigen kapitaal moet meenemen en naar de bank moet.
Daarnaast moet je op gezette tijden (gemiddeld eens per vijf tot zeven jaar) natuurlijk jouw vestiging moderniseren en dus ombouwen naar een gewijzigde huisstijl. Dat formules dit doen, is trouwens in wederzijds belang. Want iedereen weet: het is in het algemeen moeilijk om door te groeien in een verouderde zaak. Een franchiseformule die zijn vak verstaat is dus ook een waarborg dat je met jouw zaak niet achterop raakt.
Tekst: Ubel Zuiderveld. Foto: Shutterstock, Andrii Yalanskyi
