Morgen gaat weer de vlag uit voor de kroket. Het is dan immers 9 oktober, de geboortedag van kroketgoeroe Johannes van Dam. Dus is het Nationale Krokettendag. Hoera retteketet, lang leve de Nederlandse kroket!
Ter verhoging van de pret: 7 dingen over de kroket.
door Ubel Zuiderveld, horecaschrijver.nl
1. Koninklijke Kroket
De kroket is Koninklijk. De kroket ofwel croquette is van oorsprong afkomstig uit de Franse keuken. Zoals heel veel gerechten en bereidingsmethoden. Er zijn kroketrecepten van twee Franse topkoks bekend uit het einde van de zeventiende eeuw. Ze kokkerelden beiden in de koninklijke keuken van de flamboyante Franse Zonnekoning Louis XIV en andere Franse adel. Vanaf het midden van de negentiende eeuw werd de kroket populair in ons land. Over Koninklijke Kroketten gesproken: onze koning kun je naar verluidt altijd wakker maken voor een kroket van de Haagse slager Dungelmann.
2. Koning Willem I
Ook Willem-Alexanders voorvader koning Willem I had een voorliefde voor kroketten. Het blijkt uit het boek Moderne Kookkunst van Maria Haezebroek uit 1830. In een bijlage van het boek is een kroketrecept opgenomen van de kok van koning Willem I. Overigens is de kroket in ons land rond 1830 nog geen gemeengoed. Dat zal hij wel worden. In 1866 kreeg de croquette voor het eerst een vermelding in één van de vaderlandse woordenboeken; het is een teken dat hij breed in onze samenleving was doorgedrongen.
3. Koning van de koks
Georges Auguste Escoffier (1846-1935) mag je wel de Koning van de Franse Koks noemen. Hij zette de kroket voorgoed op de kaart zette. Zijn kookboek Le Guide Culinaire uit 1903 geldt zelfs vandaag de dag nog als een bijbel in culinaire kringen. In deze culinaire gids geeft Escoffier twintig recepten voor kroketten. Escoffier schreef ook: “Men kan hem, de kroket dus, iedere gewenste vorm geven. Het gewicht per croquette bedraagt 76 gram. Paneren en in de frituur bakken en met gebakken peterselie opdienen.”
4. Kroket in crisistijd
Wanneer wij voor het eerst een kroket uit de muur konden trekken? Precies weten we het niet. Wel weten we dit. In de crisis van de jaren ’30 in de vorige eeuw opende horecaketen Heck’s cafetaria’s met automatieken. Zeker kon je in ons land al in die crisistijd een gunstig geprijsd kroketje trekken. Bij Heck’s cafetaria’s kon je voor een muntje met een waarde van 12,5 cent een vleesch-croquet bij de automatiekwand scoren.
5. De Buurtkroket
Kunstenaar Tilmann Meyer-Faje lanceerde in Almere meer dan tien jaar geleden het opmerkelijke kunstproject de Buurtkroket. Met een mobiele minisnackbar met enkel en alleen gefrituurde kroketten toog de kunstenaar de buurten in. Doel: dialogen met en tussen bewoners op gang brengen. De kunstenaar lichtte toe: “Het succes van de kroket is zijn eenvoud en dat hij herkenbaar is. In die eenvoud kan juist weer zoveel diversiteit bestaan.”
6. Buitenlanders snappen het niet
Veel buitenlanders snappen weinig van onze liefde voor de kroket. De Amerikaanse socioloog Douglas Harper legde zelfs een directe link tussen kroketten, bitterballen en onze volksaard. Harper stelt de kroket gelijk met het individualisme in ons. Hij beschouwt de kroket en bitterbal als een metafoor voor hoe wij in Nederland met elkaar omgaan. Hij schrijft: “Een kroket is privébezit. Een schaaltje bitterballen is openbaar terrein. Daarom blijft de laatste bal altijd op het schaaltje liggen, niemand wil er blijkbaar verantwoordelijk voor zijn dat er geen eten meer is.”
7. De Liefdeskroket
De Amsterdamse ondernemer Thorwald Voss, bekend van horecaconcept de Supperclub, haalde twaalf jaar geleden de media met zijn Liefdeskroket. De kokkerellende kunstenaar, ook bekend van met chocolade beschilderde doeken, zei over zijn Liefdeskroket: “De Liefdeskroket is een kroket die bij iedere hap anders smaakt. Vullen met alle mogelijke smaken: kappertjes, artisjok, witlof, steeds weer een andere component, steeds weer een verrassing.”
Fijne Nationale Krokettendag!
