Het is de laatste tijd volop in het nieuws: corona heeft een negatief effect op de wereldwijde handel in aardappels en friet. De vraag is wat de gevolgen zijn voor frituurzaken in Nederland. Wat kunnen ondernemers verwachten in 2022? De uitdagingen zijn in ieder geval breder dan alleen de prijs van friet.
Tegenvallende oogsten in Rusland en Amerika, friettekort in Azië en vergelijkbare problemen in Zuid-Afrika; de wereldwijde frietmarkt kampt momenteel met grote problemen. Maar er is ook spanning op de Nederlandse frietmarkt, wat gevolgen heeft voor cafetaria’s, snackbars en andere frituurbedrijven. Er zijn twee hoofdoorzaken: leveringsproblemen en prijsstijgingen.
Oorzaken van leveringsproblemen
Dat fabrikanten in Nederland leveringsproblemen ervaren, heeft niet direct te maken met coronabesmettingen of medewerkers die in quarantaine zitten, maar meer met de verhoogde vraag naar aardappelproducten wereldwijd. Die ontstaat onder meer door de groei van grote fastfoodketens en door het veranderende eetgedrag van mensen, met meer behoefte aan delivery en convenience. Verder proberen keukens in tijden van lockdowns en personeelstekort hun productie te versimpelen, en friet is een relatief makkelijk product om te bereiden.
Meer druk op Europese markt
De wereldwijde vraag heeft effect op de Nederlandse markt. De aardappelen komen weliswaar uit de Nederlandse, Belgische en ook Franse grond, maar de grote frietfabrikanten produceren voor landen over de hele wereld en maken een eerlijke verdeling. Ook omdat de oogst in onder meer Rusland en Amerika tegenvalt, komt er meer druk op Europa. Ondanks dat fabrikanten op volle toeren draaien, ontstaan er ook leveringsachterstanden in Nederland.
Nicheproducten in het gedrang
De situatie heeft het komende jaar tevens gevolgen voor het bredere assortiment van fabrikanten. Omdat ze zoveel mogelijk markten willen bedienen en zo min mogelijk ‘nee’ willen verkopen, moeten ze keuzes maken. Als de hardlopers volop geproduceerd worden, komen bepaalde nicheproducten in het gedrang en zijn deze daardoor minder beschikbaar.
Oorzaken van prijsverhogingen
Dan de prijsverhogingen. Die beginnen bij de bron: de aardappel. Een aantal fabrikanten heeft de contractprijzen met de telers voor 2022 al verhoogd, omdat ook die worden geconfronteerd met hogere kosten. Sommige boeren kiezen voor andere gewassen met minder risico en ook dat doet de aardappelprijs stijgen. Daarnaast hebben natuurlijk ook de fabrikanten te maken met stijgende kosten van onder andere energie, olie, verpakkingen en transport.
Friet is niet het enige zorgenkindje; de marges van het hele assortiment staan onder druk
Frietprijs tussentijds mogelijk omhoog
Met al deze ontwikkelingen bij elkaar is het niet ondenkbaar dat fabrikanten de frietprijs in Nederland dit jaar tussentijds verhogen. Fabrikanten sluiten dat in ieder geval niet uit. Dat sijpelt door in de keten als groothandels die prijsverhoging vervolgens doorvoeren richting de ondernemers. En friet is niet het enige zorgenkindje; de marges van het hele assortiment staan onder druk. Ook frituurvet en -olie en verpakkingen worden duurder.
Energiekosten zijn het grootste probleem
Echter, de inkoop vormt niet eens de grootste uitdaging voor ondernemers. Een paar euro meer voor een doos friet of snacks is immers relatief makkelijk te compenseren bij de consument. De grotere kwestie voor ondernemers zijn de sterk gestegen energiekosten. Veel bedrijven worden geconfronteerd met energierekeningen die wel twee of drie keer hoger uitvallen dan normaal.
Hoogste inflatie sinds 2003
Alle goederen en diensten zijn duurder geworden. De inflatie in Nederland nam in 2021 toe met het stijgen van de olie- en gasprijzen. Dat komt omdat we in bijna alles nog afhankelijk zijn van olie en gas, zegt econoom Edin Mujagic tegen de NOS. De inflatie in 2021 was gemiddeld 2,7 procent, het hoogste percentage sinds 2003. Voedingsmiddelen waren in december 2021 2,6 procent duurder dan in december 2020.
Prijzen in frituurzaak onder de loep
Sowieso klinkt in de frituurbranche wel vaker het advies richting ondernemers om de marges regelmatig kritisch te bekijken. Door alle ontwikkelingen komen frituurzaken daar in 2022 niet meer onderuit. Een aantal liet eind 2021 al weten de prijzen in de zaak met minimaal 5 tot 10 procent te verhogen. Is dat voldoende? En accepteren klanten een prijsverhoging? In de ene omgeving zal het wat makkelijk gaan dan in de andere. Een voordeel is dat bijna alles duurder wordt voor de consument, dus de frituurzaak zal niet uit de toon vallen.
