Het aantal frituurkramen met een vaste standplaats neemt in ons land al decennialang zienderogen af. De bouw van een nieuwe frietkraam op een vaste locatie is een zeldzaamheid.
Gemeentelijke overheden werken immers nog zelden mee – meestal zelfs tegen. Tiemessen in het Gelderse dorp Etten plaatste wel een moderne kraam. Het bedrijf beschikt dan ook over veel eigen grond.
door Ubel Zuiderveld
Etten is een dorp met net geen 2000 inwoners. Het ligt tussen Doetinchem en Ulft. In 1902 opende hier een dorpscafé, naast een groot bijbehorend weiland. In 1959 nam de familie Tiemessen deze plek langs een drukke doorgaande weg over. Het café bleef en is er nog altijd. Het weiland werd in de loop der jaren een grote eigen parkeerplaats. Hierop plaatste zoon Bennie Tiemessen (“kastelein annex patatbakker”) samen met zijn vrouw Irma in 1978 een frietkraam. Die werd onlangs voor de derde keer vervangen.
Het Duits-Nederlandse bedrijf Evers Wagenbouw bouwde en plaatste een eigentijdse kraam. “Wij noemen het een kiosk,” zegt de bouwer. “Wie zegt altied ’n kraom,” vertelt Bennie. Maar het is wel een kraam cq kiosk van 12 meter met een enorme allure en uitstraling. De investering is gedaan om dochter Sarina Tiemessen een goede start te geven. Zij zal, samen met haar partner Tom, als derde generatie het café en de kraam helemaal overnemen. Vijf jaar geleden al trad ze toe tot het bedrijf van vader Bennie en moeder Irma.
Vis, Friet, IJs
Prominenter dan voorheen zette Tiemessen zijn kernassortiment in de schijnwerpers. Vis, Friet, IJs. Zij vormen een ondeelbaar trio. Er zijn gescheiden bakunits voor vis, snacks en friet. Ingebouwd aan de achterzijde van de toonbank is een werkplateau voor het schoonmaken van haring. Tiemessen verkoopt het hele jaar door haring. Sarina, Bennie en Irma verkopen verse friet van eigen snit. Tiemessen heeft verder naast softijs in het seizoen ook huisgemaakt schepijs. De ijskeuken is twee jaar geleden ingericht samen met, en naar voorbeeld van collega’s in Haaksbergen. Het schepijs wordt verkocht vanuit een roterende ronde vitrine met 12 bakken.
Verse friet
Tiemessen begon ooit met voorgebakken friet. Maar al jaren geleden koos de familie voor verse friet. Dit aspect kreeg in de nieuwe kraam meer nadruk. De ingebouwde frietsnijder met geschilde aardappelen in de vitrine versterkt de ambachtelijke beleving. Sinds drie jaar heeft het bedrijf een speciale “bakpot” met een automatische hevelbrug. Er kan op 140 graden tien kilo friet in één keer worden voorgebakken. “Ideaal,” zegt Bennie. “Voorheen hadden we daarvoor een extra medewerker nodig.”
Ambachtsbeleving
Zwart, groen en hout zijn de basiskleuren van de blinkende kraam van aluminium. De zithoeken aan weerszijden van de kraam hebben een bijzondere atmosfeer dankzij glimmende zwarte wanden, de weerkaatsing van de LED-lampjes en stemmige zwartwit foto’s. De fotografie is gewijd aan het kerntrio vis, friet en ijs. Onder een grote foto van aardappelen staat te lezen: “Aardappelen snijden wij zelf tot verse friet”. Onder de foto van een Italiaanse trattoria: “Huisgemaakt schepijs, volgens origineel Italiaans recept”. Bij een kunstzinnige visfoto vermeldt Tiemessen: “Wij bereiden onze vis met liefde”.
Persoonlijke aanpak
Het spreekt vanzelf dat het verzorgingsgebied van Tiemessen veel groter is dan alleen het dorp Etten. Consumenten binnen een straal van ongeveer tien kilometer, tot Doetinchem toe, komen naar Tiemessen. Verse friet was in de regio lange tijd niet of nauwelijks verkrijgbaar. Haring idem dito. De toeloop in Etten kan tijdens piektijden enorm zijn. In de oude kraam moesten klanten een nummertje trekken. “Maar dat vonden we wat onpersoonlijk. Nu vragen we de klant naar zijn naam. Die tikken we in op de kassa en roepen we om als de bestelling klaar is.”
Meer werkruimte
De nieuwe kraam biedt veel voordelen. De werkruimte tussen de toonbank en de bakwanden is 70 centimeter breder en de vloer is verwarmd. De koeltoonbank is van boven afgesloten met doorzichtige luikjes. Het dak is flink geïsoleerd, alle apparatuur is veel geruislozer dan voorheen. “Het is net alsof je van een twintig jaar oude auto overstapt op een nieuwe. Je weet niet wat je meemaakt,” verklaart Bennie. Het aantal vierkante meters is maar beperkt toegenomen vergeleken met de oude kraam uit 1990. Maar door allerlei bouwkundige en technische vernieuwingen is het (werk)comfort toegenomen en het energieverbruik beduidend lager.
Drie dagen
Bennie Tiemessen overwoog niet inpandig te gaan. De kraam biedt wat hem betreft nog altijd veel voordelen. “Als je een inpandige zaak verbouwt, moet je dicht. De nieuwe kraam is in de fabriek gemaakt en daarna in ruim drie dagen geplaatst. Zolang verplaatsten wij de verkoop naar een tijdelijke frietwagen. We hebben dus maar heel weinig omzet hoeven missen.”
Zeven dagen
Dat zijn bedrijf zeven dagen per week is geopend, is volgens Bennie Tiemessen één van de sterke kanten van zijn bedrijf. De klant komt nooit aan een dichte deur. Het café is zelfs al om half acht ’s ochtends open, de frituurkraam volgt om elf uur. “Een ander geheim is dat je bij ons zowel verse friet met gebakken vis als verse friet met een frikandel kunt krijgen. Dat kan in deze regio verder eigenlijk helemaal nergens.”
Dit artikel verscheen in magazine Frituurwereld 7 / foto’s: Evers Wagenbouw en UZ Media
