McCain investeert 225 miljoen in Lutosa: dubbele frietcapaciteit, dubbele aardappelhonger
Waregem – In het hart van de West-Vlaamse ‘patattenbelt’ maakt frietproducent Lutosa zich op voor een historische stap. Moederbedrijf McCain pompt maar liefst 225 miljoen euro in de uitbreiding en modernisering van de diepvriesfabriek in Waregem. Daarmee verdubbelt Lutosa de productiecapaciteit op deze site naar 335.000 ton aardappelproducten per jaar.
Lutosa, sinds 2013 in handen van de Canadese aardappelreus McCain, blijft met deze investering stevig meedraaien in de Champions League van de Belgische frietindustrie. De totale output van Lutosa (inclusief de vestiging in Leuze-en-Hainaut) klimt hiermee naar 735.000 ton per jaar. “Onze productie zit vol, we konden gewoonweg niet verder groeien,” verklaarde CEO Alain Dufait in een interview met De Tijd. “Deze uitbreiding stelt ons in staat om te voldoen aan de sterk stijgende wereldwijde vraag naar diepvriesfriet.”
Nieuwe lijn, nieuwe loods, nieuwe jobs
Op de bestaande site in Waregem wordt flink gesloopt en gebouwd. Een oude aardappelloods en een waterzuiveringsstation maken plaats voor een nieuwe verwerkingslijn voor diepvriesfriet, een moderne sorteerinstallatie, een uitbreiding van de vlokkenproductie, extra kantoorruimte én een vernieuwde waterzuivering. Tegen september 2026 moet alles operationeel zijn.
Ook op personeelsvlak is de impact voelbaar: het personeelsbestand groeit met 100 extra jobs. Automatisering blijft een speerpunt, maar met de uitbreiding is ook meer menselijk kapitaal nodig: van technici tot kwaliteitscontroleurs.
De Belgische frietgolf
Lutosa is niet de enige die uitbreidt. De Belgische frietindustrie beleeft een ware investeringsgolf. Sectorgenoten Agristo en Clarebout kondigden eerder al miljardenprojecten aan in België, Noord-Frankrijk, India en de VS. Clarebout nam recent Pomuni en Mydibel over, en Agristo trekt 1,1 miljard euro uit voor nieuwe frietfabrieken, onder andere in Wielsbeke – amper vijf kilometer van Waregem.
België speelt dan ook in de wereldwijde frietliga een hoofdrol: van de 15,5 miljoen ton diepvriesfrieten die jaarlijks wereldwijd worden gegeten, komt 3 miljoen ton uit België. Nederland volgt op de voet.
Strijd om de aardappel
Met meer frietproductie stijgt natuurlijk ook de vraag naar aardappelen. En dat zet de verhoudingen in de sector op scherp. “We hebben het aantal boeren uit de streek dat aan ons levert kunnen verdubbelen tot 700,” aldus Dufait in De Tijd. “90 procent van onze aardappelen komt uit een straal van 50 kilometer.”
Toch woedt er een stille strijd om het knolgewas. In een regio waar ook Agristo, Clarebout en anderen actief zijn, wordt het landbouwareaal niet groter. Boeren die een goede prijs krijgen voor aardappelen zijn sneller geneigd om maïs of bieten te laten voor wat ze zijn. “We bieden hen stabiliteit via vaste contracten. Daarmee kunnen ze hun risico’s beter inschatten,” zegt Dufait.
De prijzen stijgen gestaag: sinds 2019 met 45 procent, tot een gemiddelde van 250 euro per ton op de contractmarkt. Maar volgens Dufait is daarmee de limiet bijna bereikt. “In China en India produceren boeren tegen veel lagere kosten. Als onze prijzen nog stijgen, verliezen we concurrentiekracht.”
Prijsschommelingen en spotmarkt
Naast de contractmarkt bestaat ook nog de zogenaamde spotmarkt – een meer risicovolle handelsvorm waarin boeren aardappelen bewaren in de hoop op hogere prijzen. Prijsschommelingen zijn daar extreem: in de afgelopen twee jaar ging de prijs van 100 tot wel 600 euro per ton, afhankelijk van schaarste of overschot. De verhouding tussen contract- en spotmarkt blijft een gevoelig thema in de sector, zo blijkt uit het interview met De Tijd.
Innovatie in frietland
Lutosa mikt met de uitbreiding vooral op foodservice-klanten: cafetaria’s, horeca, cateraars. Retail maakt slechts 20 procent van de omzet uit. En binnen foodservice zoekt het bedrijf groei via productinnovatie. Denk aan krokantere frieten die langer warm blijven of snacks als rösti en aardappelkroketten.
Tegelijk zoekt Lutosa naar oplossingen voor milieu-uitdagingen. Met onder andere een nieuwe waterzuiveringsinstallatie (85 procent hergebruik van proceswater), een kwart minder energieverbruik en aangepaste geurbeheersing wil het bedrijf duurzaam groeien. De investering werd goedgekeurd zonder bezwaar, mede dankzij intensief overleg met de buurtbewoners.
Toekomst onder druk?
De toekomst van de Belgische frietindustrie oogt ambitieus, maar niet zonder risico. Klimaatverandering, ziektedruk, stikstofregels en Europese beperkingen op bewaarmiddelen zetten de sector onder spanning. Gelukkig biedt landbouwtechnologie hoop: moderne aardappelrassen zoals Fontane en Innovator zijn rendabeler en weerbaarder dan het klassieke Bintje.
Toch blijft het een delicaat evenwicht. Dufait vatte het in De Tijd kernachtig samen: “Doet de boer het goed, dan doen wij het goed – en omgekeerd.”
