Er was onlangs weer het nodige te doen over de kwestie friet of patat. Een radioprogramma van Omroep Brabant stak het dat Thuisbezorgd.nl in Zuid-Nederland alleen de keuze bood uit patat. Inmiddels is in zuidelijke steden ook de keuze friet toegevoegd.
Dat is natuurlijk volkomen terecht. Het doet recht aan de friethistorie in ons land. Want de nationale frietgeschiedenis is natuurlijk niet begonnen in Meppel, Enschede of Den Helder, maar onder de grote rivieren. In Zeeland, Brabant en Zuid-Limburg waren eind negentiende eeuw al kramen en zelfs hotels te vinden waar patates-frites werd verkocht, friet dus.
Dat in de contreien boven de grote rivieren later vaak het woord patat werd gebruikt in plaats van patates-frites of friet, komt ongetwijfeld door de Angelsaksische invloed (potato fries, potato chips). Enfin, het blijft een leuk folkloristisch spelletje, de vraag of je nu patat of friet moet zeggen, terwijl we vroeger gewoon allemaal patates-frites zeiden.
Zuid-Nederland lijkt als bakermat van onze Bourgondische frituurcultuur ook een belangrijke rol te hebben gespeeld in een andere ontwikkeling. Althans, het heeft er alle schijn van dat in Brabant ook de eerste frietjes met mayonaise zijn geserveerd. Het lijkt ook voor de hand te liggen: zowel mayonaise als patates-frites kwamen immers vanuit Frankrijk via onze zuiderburen tot ons. Ook de naam friet stamt af van Franse bakwoorden.
Ook zo’n trek in ééntje mèt?
Komende maandag schrijft Frituurwereld over de frietdraai die Thuisbezorgd in Brabant en omstreken maakte. Ubelski is het TikTok-pseudoniem van horecaschrijver Ubel Zuiderveld. Foto’s: UZM.
