Tien dagen na de invoering van de nieuwe plasticregels, lijkt de cafetariaklant niet of nauwelijks navolging te geven aan de omstreden campagne van de Rijksoverheid. Signalen bij vakvereniging ProFri en uitingen in de media wijzen erop dat er bijna geen consumenten naar cafetaria’s komen met lege pannetjes en eigen bakjes.
In de aanloop naar de invoering van een klantbijdrage voor plastic-houdende, vormvaste snackverpakkingen was op sociale media en televisie bovenstaande commercial te zien waarin een klant met een pannetje friet ging afhalen. (Klik op de afbeelding om de video af te spelen.)
Het spotje dat door Stichting Nederland Schoon werd gemaakt, stond niet op zichzelf. Bij de aftrap van de plasticcampagne, toog staatssecretaris Vivianne Heijnen ook zelf met een leeg bakje naar een snackkraam in Den Haag. De campagne kon rekenen op veel kritiek en hoon uit de branche en van vakvereniging ProFri.
“Pannetjes, daar doen wij niet aan…”
De ervaringen van ondernemers lopen uiteen. ProFri kreeg reacties binnen als: “Geen rare opmerkingen, wel heel veel onbegrip dat ze moeten betalen. Een klant kwam met heel klein pannetje. Daar doen we niet aan. (…) Wij gebruiken al drie jaar suikerrietbakjes en zijn op de milkshake bekers na helemaal van het plastic af. Dus bij ons alleen maar complimenten dat er niks voor betaald hoeft te worden. (…) Ik maak de voorraad die ik heb staan gewoon op. Daarna kijken we wel naar een alternatief. (…) Hoezo gratis? Ik neem aan dat je het bakje bij het berekenen van je verkoopprijs er al bij in hebt gerekend. Alleen nu moet je het vermelden.”
“Aparte categorie voor papieren zakken…”
Andere ondernemers stappen de komende weken voor vormvaste verpakkingen alsnog over op plasticvrije alternatieven. “Wij maken plastic op. Over twee weekjes over op papier. Geen enkele pan of opmerking gehad. (…) Bij ons hebben we op de kassa en bestelsite een aparte categorie gemaakt voor patat en snacks zonder saus om te bestellen in een papieren zak. Kiest de klant bewust voor bakje, rekenen wij 5 cent plastic bijdrage extra. Wij accepteren geen meegebrachte pannen. (…)”
“Geen pannen en bakjes gezien…”
Sommige klanten maken opmerkingen, anderen helemaal niet: “Gasten betalen zonder morren de verplichte toeslag. Wel veel commentaar op de maatregel. Maar ze begrijpen dat ik het moet toepassen. Nog geen eigen pannen en bakjes gezien. (…) Geen opmerkingen gehad. Alles over op suikerriet. Geen toeslag gerekend op milkshake bekers. Zolang er geen alternatief is hoeft de gast niet voor zijn beker gaan betalen. Volkomen eens dat we met zijn alle minder plastic moeten gaan gebruiken. Maar we moeten wel een klein beetje normaal blijven doen.”
“Kritiek op oproep ProFri…”
Wel kreeg ProFri te maken met kritiek van hardliners uit de groene lobby. Door een vertegenwoordiger werd het de vakvereniging kwalijk genomen dat directeur Frans van Rooij via RTL Nieuws de cafetariaklanten opriep “Breng geen eigen pannetje mee”. Via e-mail kreeg ProFri te horen: “Ik ben enorm teleurgesteld dat jullie als branchevereniging niet open staan voor de hoog nodige verandering…”
Van Rooij wees er zijn beantwoording op dat veel cafetaria’s reeds alternatieven gebruiken voor plastic-houdende verpakkingen, en bovendien eigen pannetjes niet werkbaar zijn in de spits en strijdig zijn met geldende regelgeving op het gebied van voedselveiligheid.
“Belastingmaatregel is effectiever…”
Bovendien verwees Van Rooij in de media naar het beperkte aandeel van de cafetaria’s in de afvalberg met voedselverpakkingen: “We zijn met 5400 frituurzaken verantwoordelijk voor één procent van het aantal kilocalorieën dat mensen nuttigen. Dit percentage geldt ook voor plastic bekers en verpakkingen voor eenmalig gebruik. Op basis van wat wij weten zal het gaan om zo’n 200 miljoen plastic bakjes per jaar. Met z’n allen gebruiken wij in Nederland op jaarbasis 26 miljard stuks voedselverpakkingen.”
Kritiek op de plasticbijdrage per 1 juli, kwam er ook van de zijde van consumentenwaakhond Autoriteit Consument & Markt (ACM). Volgens een ACM-econoom helpt de toeslag op wegwerpplastic níet om de afvalberg te verkleinen, maar drijft de maatregel slechts de prijzen op. De ACM-econoom stelde dat het heffen van extra belasting op plastic-houdende verpakkingen een effectievere maatregel zou zijn geweest.
