De jaarlijkse friettransitie van oude naar nieuwe oogst nadert. De grote producenten schakelen vaak in september over. Veel ambachtelijke frietzaken maken een tijdelijke tussenstap: ze ruilen bijvoorbeeld Agria’s in voor Frieslanders. “Wij gaan meteen over op Agria’s van de nieuwe oogst,” zegt John van der Kroon.
door Ubel Zuiderveld
De eigenaar van de gelijknamige aardappelhandel in Zwanenburg weet dat het elk jaar opnieuw een delicaat moment is. De aardappelen zijn kleiner, dus worden de frieten minder lang. Van der Kroon maakte de transitie al vaak mee in zijn lange loopbaan. Zijn bedrijf groeide op de golven van de comeback van ambachtelijke friet. Van Gogh Frites in Amersfoort en enkele andere frietmakers voorziet hij sinds jaar en dag van aardappelen.
Nadat frietzaken die zijn aardappels gebruiken hoge ogen gooiden in de AD Frites Test, kreeg de aardappelhandel van Van der Koon de wind extra in de zeilen. Zo’n 160 ambachtelijke frietzaken nemen tegenwoordig frietpiepers bij hem af. Naast Agria’s, teelt en verkoopt Van der Kroon Frieslanders, Markies en Binten.
Moeilijk, dat omschakelmoment?
“Klanten zijn nu eenmaal grote aardappelen gewend. Wij werken standaard al met 60-op, aardappelen van 60 millimeter en langer, niet met 40-op. Je krijgt natuurlijk altijd opmerkingen in deze periode, want kleine aardappelen worden eigenlijk niet geaccepteerd. Maar ja, het is en blijft een natuurproduct. Daarmee moet je altijd rekening houden. Als je nu met die warmte bij 40 graden je aardappelen gaat wassen, dat gaat ook niet goed. Dus wassen wij ze maar voor onze klanten en leveren ze in kleinere hoeveelheden twee of drie keer per week bij hen af.”
Toch nog steeds bintjes?
“Ten eerste worden ze in de industrie nog volop gebruikt voor allerlei toepassingen. Vooral onder Brabantse frietbakkers zijn binten nog altijd veelgevraagd, net als in België. Maar het is wel een aardappel die een beetje moe is. Omdat hij toch wat knobbelig en hoekig is, moet je soms veel schrappen. Dat kan wel oplopen tot 20 procent. Maar je hebt gewoon nog altijd mensen die bintjes willen voor de friet.”
Hoe zit het met friet in de schil?
“Ik denk dat 85 tot 90 procent van mijn afnemers friet met de schil verkoopt. Wij wassen alle aardappelen in een echte goede wasmachine. Dat is belangrijk, want zand aan de schil tast natuurlijk ook je frituurvet aan. Bij de nieuwe oogst is de schil van de aardappelen natuurlijk nog een stuk dunner. Verderop in het seizoen neemt de dikte weer toe tot zo’n drie, vier millimeter.”
Welk effect zal de huidige droogte hebben?
“Dat is en blijft toch nog een beetje koffiedik kijken. Kijk, als het nu na zo’n lange droogteperiode gaat regenen, krijgen we glas in de aardappelen. Je krijgt doorwas, stengels van een tweede groei, omdat de jonge kiemen volop vocht gaan onttrekken aan de volwassen aardappelen na zo’n droge periode. Bij aardappelboeren die beregend hebben, gaat het wel goed. Ik hoop maar niet dat we glas in de aardappelen krijgen. We zullen het in september wel weten.”
Droog jaar, lekker dure aardappelen?
“Er zijn zeker boeren die zo redeneren. Je voelt aan alles dat er al een tijdje spanning op de markt zit. En het is nu eenmaal zoals altijd gezegd wordt: stemming maakt prijs. In januari zag je al prijzen van 28, 29 cent per kilo. Maar goed, in september weten we dus meer.”
Wordt friet te goedkoop verkocht?
“Als je ziet wat er allemaal gebeurt…. Ik sprak laatst een ondernemer die met zijn gasrekening van 22.000 naar 42.000 euro gaat. Bij de supermarkt is een fles olie van €1,80 nu drie tot vier euro. Ik zie ondernemers die hun frietprijs heel voorzichtig met een dubbeltje of wat verhogen. Dan kosten de nieuwe prijskaarten bijna meer dan dat de verhoging je oplevert. Als er één kans is om een betere prijs te krijgen, is het nu wel.”
