Wanneer we over gefrituurde lekkernijen praten, gaat het vaak over friet en snacks. Maar we kennen natuurlijk ook oliebollen, en donuts. Ieder jaar, op de eerste vrijdag in juni, is het de Dag van de Donut. Eigenlijk is het een Amerikaanse feestdag, maar daar laten liefhebbers zich niet door tegenhouden. Dit zijn 9 vragen en antwoorden over de donut.
1. Is het donut of doughnut?
We schrijven meestal ‘donut’, maar officieel is het ‘doughnut’. Vrij vertaald: deegklont.
2. Wat is een donut eigenlijk?
Een donut kan in het Nederlands het beste worden omschreven als een zoet gefrituurd broodje. In de basis zijn er twee soorten donuts. De gistgerezen donut is gemaakt van brooddeeg dat gemiddeld een uur rijst voor het frituren. Daarnaast is er de cakedonut, gemaakt met cakebeslag dat direct wordt gefrituurd.
Beide donuts kennen drie verschijningsvormen: naturel (met of zonder een dun laagje glazuur), gedecoreerd (met bijvoorbeeld chocolade- of vruchtenfondant), en gevuld (met bijvoorbeeld custard, jam of chocoladepasta).
3. Waar komt de donut vandaan?
Sommige historici zeggen Engeland, waar het woord voor het eerst werd genoemd in een recept in 1750. Maar culinair historicus en auteur Peter G. Rose weet het zeker: de donut komt oorspronkelijk uit Nederland. Zij wijst naar een recept uit 1667 voor ‘olykoek’, zoete deegballen met daarin onder meer rozijnen, stukjes appel en kaneel. Nederlandse immigranten hebben dat recept naar Amerika gebracht, waar het over de jaren veranderde in de lekkernij die we vandaag de dag kennen als donut. In Nederland kennen we het gefrituurde deeg natuurlijk als de oliebol.
4. Wie heeft de Dag van de Donut verzonnen?
De Dag van de Donut is in 1938 bedacht door het Amerikaanse Leger en valt op de eerste vrijdag in juni. De dag is ter ere van de vrijwilligsters die tijdens de Eerste Wereldoorlog koffie en donuts uitdeelden aan Amerikaanse soldaten aan het front. De Dag van de Donut is dus eigenlijk een Amerikaanse feestdag. Maar andere landen, waaronder Nederland, nemen dit soort smakelijke feestjes graag over.
5. Waarom dat gat?
Donuts hebben een gat in het midden zodat het deeg gelijkmatig gaart. Zonder dat gat wordt de buitenkant vaak krokant terwijl het deeg in het midden niet gaar is. Deze vorm is een Amerikaanse uitvinding, dus de donut zoals we die vandaag kennen, is zeker weten Amerikaans.
6. En wat is dan een donut hole?
De gaten van donuts, de donut holes, zijn eveneens populair. In feite is een donut hole niets meer dan hetzelfde deeg, maar dan in de vorm van een balletje ongeveer ter grootte van de Hollandse bitterbal. Ook deze hebben vaak kleurrijke decoraties. Geschikt voor bij de koffie misschien?
7. Waar worden de meeste donuts gegeten?
We associëren de donut vaak met de Verenigde Staten, dus zou het logisch zijn dat daar de meeste donuts worden verorberd. Dat is echter niet zo. In Canada worden meer donuts gegeten dan in Amerika.
8. En in Nederland?
Er is in Nederland geen sprake van een rage, maar de donut is de laatste jaren wel aan een gestage opmars bezig. In 2017 opende de eerste Dunkin’ Donuts en inmiddels telt ons land meer dan veertig vestigingen. Overigens heeft de keten de donut inmiddels uit de naam verwijderd, en luistert nu naar de naam Dunkin’. Ook op andere plekken, zoals bakkerijen, lunchrooms en kraampjes, zijn donuts verkrijgbaar
9. Wat kun je ermee in de cafetaria?
Ook in cafetaria’s en snackbars is de donut te vinden, zeker als ondernemers creatief zijn met hun ijskaart. Een donut is namelijk goed te combineren met softijs en milkshakes. Denk aan een ‘ice cream sandwich’ gemaakt met een donut, of een freakshake met een kleurrijke donut erbovenop en het rietje door het gat.
