Het eten en drinken buitenshuis verandert in hoog tempo. De term “horeca” dekt al lang de lading niet meer. Ho-re-ca staat immers voor de traditionele bedrijfsconcepten hotel, café en restaurant. De CA van café werd officieus ook altijd gebruikt om bedrijfstypen als cafetaria’s en catering te scharen in het horeca-kamp. Horeca is een term uit de twintigste eeuw die snel zijn relevantie verliest.
Het aantal bedrijven dat dranken, maaltijden en spijzen serveert voor de consument is tegenwoordig veel breder dan de traditionele horeca. Steeds meer marktdeskundigen spreken dan ook niet meer van horeca. Zij gebruiken het woord “foodservice” om de buitenshuismarkt te beschrijven. Tot de foodservice behoren ook onder meer de maaltijdbezorging, alle vormen van catering, foodhallen, foodfestivals en alle horeca-achtige activiteiten van supermarkten, tankstations, winkels en bouwmarkten. Naast foodservice zijn er meer nieuwe termen in de “hedendaagse horeca”.
Blurring
De term “blurring” is inmiddels aardig ingeburgerd in de foodbranche. Het is de modieuze term waarmee we branchevervaging beschrijven. In de tijd dat steeds meer tankstations eten en drinken gingen verkopen, ruim twintig jaar geleden, spraken we van “de grijze markt”. Die term hoor je nooit meer. Blurring, je ziet het volop. Naast de tankstations met hun bakery’s als bekendste voorbeeld, zijn er bouwmarkten, boekhandels, warenhuizen en andere retailbedrijven die zich bezighouden met foodverstrekking. In veel steden vind je mode- annex lifestyle-winkels die tevens koffie en broodjes serveren. In Delft is een dergelijke winkel met een uitgebreide menukaart.
Superant
In de VS en de UK is het al de gewoonste zaak van de wereld; uit eten in de supermarkt. In ons land staat deze ontwikkeling nog in de kinderschoenen. De Amerikanen verzonnen jaren geleden al een aparte term voor supermarkten met interne restaurants: ze worden daar wel “grocerants” genoemd, een samentrekking van de woorden “grocery” en supermarkt. In Nederland muntte het FoodService Instituut Nederland de volgende term: “superant”. Alle deskundigen zijn het erover eens dat de superant nog een grote vlucht zal nemen. In ons land loopt supermarktmerk Jumbo voorop in de superant-trend.
In de grootschalige vestigingen van Jumbo’s Foodmarkt kun je al volop terecht voor eten en drinken ter plekke. Maar ook gewone grote vestigingen van Jumbo beschikken over horecavoorzieningen die doen denken aan een superant. Met La Place heeft Jumbo bovendien een sterk merk in huis om zijn “superants” verder inhoud te geven. Inmiddels keerde Albert Heijn na dertig jaar afwezigheid ook terug aan het horecafront. Het ontwikkelde enkele eetconcepten (foto links) voor supermarkten.
Casual dining
Het aantal restaurants met uitgebreide, traditionele menukaarten neemt zienderogen af. Nieuwe eetconcepten bieden vaak een beperkte keuze rond één, twee of drie kernproducten, waarmee ze in zekere zin het voorbeeld volgen van de bekende Amerikaanse QSR-ketens. QSR staat trouwens voor “quick-service restaurant” en McDonald’s is het beste voorbeeld. Veel nieuwe restaurantformules vinden we in de hoek van de casual dining ofwel “informeel dineren”. Bij casual dining kun je denken aanconcepten als de Nederlandse formules La Cubanita en Loetje. Je hebt ook fast-casualrestaurants. Ze hebben elementen van QSR-merken als McDonald’s, zoals snelle service, maar werken bijvoorbeeld wel met verse ingrediënten. Formules als Five Guys, Panera Bread en Vapiano zitten in dit segment.
Systeemgastronomie
De term “systeemgastronomie” bestaat al decennialang. In Nederland gebruiken we hem zelden. In Duitsland daarentegen is er zelfs een aparte brancheorganisatie voor systeemgastronomie. Het gaat om restaurantmerken als McDonald’s, Nordsee, ons eigen La Place en Autogrill. Systeemgastronomie kenmerkt zich door een systematische manier van werken met dupliceerbare bedrijfsformules. Een groot deel van alle eigentijdse horeca, inclusief nieuwe casual concepten, is in de grond van de zaak systeemgastronomie.
