Hoewel hij nooit helemaal verdwenen is, beleeft de automatiek opnieuw een comeback. Heeft het te maken met corona (“zero contact”), personeelsgebrek of onze 24/7 economie?
door Ubel Zuiderveld
Feit is dat de automatiek weer opmarcheert, ook op plekken waar je hem niet verwacht.
8 actuele trekconcepten:
Trekloketjes zijn al zo’n 90 jaar present in de vaderlandse frituurcultuur. Overgewaaid uit Duitsland en New York, werd de automatiek in ons land oorspronkelijk gebruikt door slagers en bakkers om de winkelsluitingswet te omzeilen (winkels moesten vroeger dicht om zes uur ‘s avonds). Maar ook cafetaria’s gebruikten hem gretig voor de bijverkoop van warme snacks. Dankzij Febo werd de automatiek in de jaren 1980-1995 van de ondergang gered. Nu is hij weer volop in trek.
1. Stroopwafelmuur
In Gouda nam eerder dit jaar Markus Stroopwafels, producent van 60.000 stroopwafels per dag, zijn Stroopwafelmuur met 286 loketjes in gebruik. Het is overigens feitelijk de tweede Stroopwafelmuur van het bedrijf. Bij de wafelfabriek in Waddinxveen nam Markus eind vorig jaar al een kleine automatiek in gebruik.
2. Dunkomaat
Het Amerikaanse concept Dunkin’ Donuts zette twee jaar geleden voor het eerst een automatiek in voor de verkoop van donuts. Bij een vestiging van Jumbo in Groningen werd een ‘dunkomaat’ geplaatst, een unicum voor het ruim 70 jaar oude Amerikaanse concept met wereldwijd circa 13.000 vestigingen.
3. Palingautomaat
De snackautomatieken zijn verwarmd, de nieuwe 24/7 Paling Automaat van rokerij Konter in Vollenhove heeft juist gekoelde vakjes. Dagelijks vult Konter zijn loketjes met onder meer gerookte paling, zalm, palingfilet en andere visproducten.
4. Uienautomatiek
De automatiek rukt (weer) op op het platteland. Zo’n kwart eeuw geleden zag je de eerste boeren die eieren en andere producten verkochten vanuit loketautomaten. De laatste jaren lijken boeren de automatiek op grote schaal te hebben herontdekt. Een appelautomatiek bij een boomgaard in Dodewaard en loketjes met aardappelen en uien in Bedum zijn twee van de tientallen voorbeelden van relatief nieuwe boerenautomatieken.
5. Rozenmuur
Her en der in ons land verkopen kwekers bossen bloemen vanuit automatieken. Zo is in Luttelgeest de Rozenmuur van kwekerij Bernhard te vinden. Zeven dagen per week kan de consument hier terecht, overigens niet 24/7 want ’s avonds laat en ’s nachts is de Rozenmuur dicht. De rozen staan gekoeld in vazen op water in de boeketautomatiek.
6. Appeltje-Eitje
Relatief nieuw is het onbemande winkelconcept Appeltje-Eitje, dat ruim drie jaar geleden ontstond. Het gaat om een automatiekhal waar boeren hun eigen verse producten verkopen. De keuze van de producten in de loketjes en het afrekenen gebeurt via een centraal geplaatste ‘snackzuil’. Appeltje-Eitje heeft inmiddels zes automatiekhallen.
7. Testautomatiek
Steeds vaker wordt de automatiek in ons land gebruikt voor non-food, iets dat in sommige andere landen al veel langer gebeurt. In Santpoort-Noord opende een drukwerkwinkel tijdens corona een automatiek. Niet alleen voor de verkoop van wenskaarten, maar ook om coronazelftesten aan de mens te brengen.
8. Food Wall
Genieten van een loketkroketje is goed voor de mens. Drie jaar geleden ontwikkelden Amsterdamse ondernemers de Health Food Wall voor andersoortige snacks, vooral vegan fastfood. De eerste automatiek aan de Kinkerstraat hield het niet lang vol. Inmiddels startte Health Food Wall onder de naam The Treat een gezamenlijk concept met automatencateraar Maas. De Health Food Wall is onder meer te vinden op Schiphol Plaza.
Daarnaast inspireerde de automatiek tijdens corona veel horecaondernemers. Bij menig restaurant verrezen loketautomaten, zodat er tijdens de lockdowns toch nog enig smaakcontact met gasten mogelijk was.
