Het leeuwendeel van de cafetaria’s in Nederland, bakt op gasgestookte bakwanden. Eind maart 2018 heeft het kabinet besloten om de gaswinning in Groningen stop te zetten. Naar verwachting zullen de energiekosten stijgen. Wat zijn de alternatieven? Is de energieneutrale bakwand in aantocht?
door Bianca Roemaat / foto Shutterstock
Zo’n 90 procent van de Nederlandse cafetaria’s gebruikt gasgestookte bakwanden. Het aandeel van de frituurmeubels op elektriciteit is in vergelijking met bijvoorbeeld een groot fastserviceland als de Verenigde Staten relatief laag. Dat heeft alles te maken met de vondst van het gasveld van 3000 kubieke meter groot in Slochteren in 1959. Nederland groeide daarmee uit tot de grootste gasproducent van aardgas in Europa. In vergelijking met andere landen gebruiken we daardoor veel aardgas. De helft van het Nederlandse aardgasverbruik vindt plaats in huizen en andere gebouwen, de andere helft komt voor rekening van de industrie en is ook voor de productie van elektriciteit bestemd, meldt Stichting Hier Klimaatbureau.
Laagcalorisch gas
Ons Groningse gas is zogenaamd laagcalorisch gas: het stikstofpercentage is 14. Stikstof bevat geen energie; het draag dus niet bij aan het rendement van aardgas. Daarom staat het Groningse gas bekend als laagcalorisch. Aardgas uit de kleinere Nederlandse gasvelden en geïmporteerde gas, is hoogcalorisch en bevat minder stikstof. Het laagcalorische gas is geschikt om huizen en kantoren te verwarmen. In de industrie is hoogcalorisch gas nodig, waarbij meer warmte vrijkomt bij de verbranding. Het hoogcalorisch gas is niet voor handen in ons land en komt uit Rusland en Noorwegen.
Gasnetwerk
Om al het gas naar de Nederlandse afnemers te krijgen, is sinds de jaren vijftig van de vorige eeuw in een rap tempo een gastnetwerk aangelegd van ruim 12 duizend kilometer door heel Nederland. Alle apparaten zijn ingeregeld op de gaskwaliteit die we zo binnen krijgen. Zo’n 10 procent van de algemene kosten in een cafetaria bestaat uit energiekosten, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek. Voor cafetaria’s lagen de kosten voor het energieverbruik van 2009 tot 2013 op 91 miljoen euro ofwel 19 duizend euro gemiddeld. Bij restaurants was dit 171 miljoen, zo lezen we in een rapport van het CBS uit 2016.
Gaskraan gaat dicht
Na de vele aardbevingen die sinds 2012 de provincie Groningen hebben plaatsgevonden, heeft het kabinet dit voorjaar de knoop doorgehakt. Op 29 maart 2018 heeft premier Rutte aangekondigd dat de gaskraan in Groningen volledig dicht gaat omwille van de veiligheid van de inwoners. Uiterlijk oktober 2022 moet de gaswinning al onder de 12 miljard kuub zijn gedaald. In de jaren daarna wordt de gaswinning afgebouwd tot nul ‘volgens het snelst mogelijke pad’. Vorig jaar werd nog 23,6 miljard kuub gas gewonnen. In 2013 ging het nog om het dubbele, namelijk 53,9 miljard kuub. Wat het dichtdraaien van de gaskraan gaat betekenen voor de energierekening van cafetariahouders, is niet zo een, twee, drie te voorspellen. De politiek zal de komende jaren beleid ontwikkelen. Energiemaatschappijen maar ook apparatuurleveranciers zullen met alternatieven op de proppen moeten komen.
Switchen naar elektrisch
Wat kun je als cafetariahouder doen? Het meest voor de hand ligt om te switchen naar een elektrische bakwand. Dat vergt een investering en verbouwing. Het is te overwegen als uw frituurapparatuur (bijna) is afgeschreven. Of er subsidies van de overheid komen om het overstappen van apparaten met gas naar elektra te stimuleren, is op dit moment nog niet bekend. Het kabinetsbesluit is nog vers en er moet nog beleid worden ontwikkeld.
Een andere optie is om de gasgestookte bakwand te behouden en gebruik blijven maken van het bestaande gasnetwerk. Dit betekent een hogere gasrekening, omdat hiervoor gas uit het buitenland moet worden geïmporteerd. Om dit gas geschikt te maken voor het Nederlandse netwerk en de apparaten, is de aanschaf van een stikstofinstallatie in het Groningse gaswinningsgebied nodig, een investering van zeker een half miljard euro..
Een ander alternatief is het overschakelen naar hybride apparaten. Net als bij auto’s: half elektrisch en half gas. Dit zou een tussenoplossing kunnen zijn om uiteindelijk over te schakelen naar apparatuur die alleen op elektra werkt. Voor zover bekend, zijn er nog geen hybride bakwanden op de markt.
Alternatieve energiebronnen
Naast gas en elektra, zijn alternatieve energiebronnen in op komst. Zoals biogas of andere op wijze geproduceerd gas. Het gasnetwerk en de apparatuur moeten hierop aangepast worden om hiervan gebruik te kunnen maken. Biogas wordt gewonnen uit koemest. Volgens de website hier.nu is er op dit moment nog maar heel weinig biogas beschikbaar in Nederland. Het biogas dat er is, wordt aan het gasnet toegevoegd en gebruikt voor transport en in de industrie.
Energieneutrale bakwand
Het klinkt misschien nog als wishful thinking, maar wellicht is een energieneutrale bakwand wel de toekomst. Door het opwekken van zonne-energie met panelen of windenergie of zelfs het opvangen van restwarmte zou dit een scenario kunnen zijn. Bij grote productiebedrijven in de voedselverwerking, zoals Leroy Seafood Center op Urk, is energieneutraal produceren al werkelijkheid. In het nieuwe pand dat dit jaar in gebruik is genomen, komt de energie van zonnepanelen en uit het hergebruik van de restwarmte die vrijkomt van de compressoren. Deze wordt hergebruikt als warm watervoorziening. De warmte die vrij komt bij koelingen en vriezers in cafetaria’s, zou wellicht op dezelfde wijze te hergebruiken zijn. Al was het maar voor de warmwatervoorziening bij de schoonmaak werkzaamheden. Wie weet, misschien werkt de bakwand van de toekomst wel op zonne-energie of op basis van warm grondwater.
Vraag om gratis advies
Sta je binnenkort voor de aanschaf van een nieuwe bakwand of overweeg je over te schakelen naar elektrisch, vraag dan nu geheel vrijblijvend om advies. Stuur een bericht naar onderstaand e-mailadres en een adviseur van ProFri’s partner NieuweStroom neemt contact met je op voor het maken van een afspraak bij jou in de zaak. Ook niet-leden zijn ze graag van dienst.
energie@profri.nl
Dit artikel is eerder gepubliceerd in het magazine Frituurwereld nummer 8 –Zomer 2018
