De frituurbranche heeft er een winnaar bij. Eetwinkel Polly in Bemmel, het schitterende bedrijf van Rob en zijn zoon Jesper Polman, legde beslag op de eerste plek in de Cafetaria Top 100 van Snackkoerier. Nummer 1 worden, dat is altijd een geweldige opsteker voor frituurprofessionals. Voor Frituurwereld is het aanleiding het fenomeen (vak)wedstrijden nader te belichten.
Zeker. Serieuze vakwedstrijden geven reuring in een branche. Bovendien kan competitie de creativiteit en kwaliteit bevorderen. Zo valt bijvoorbeeld niet te ontkennen dat één van de oudste vakwedstrijden, het Lekkerste Broodje van Nederland, mede leidde tot de opwaardering van belegde broodjes in ons land. Toch kleven er bezwaren aan wedstrijden. Frans van Rooij van het Nederlands Frituurcentrum zegt hierover: “Ondernemen in onze sector is geen voetbalwedstrijd. Het is ook geen toernooi waarbij de sterkste wint. Bovendien doen vaak lang niet alle goede bedrijven mee. Je kunt dus nooit zomaar zeggen dat de beste van het land gewonnen heeft. Verder worden vaak appels met peren vergeleken. Elk bedrijf is immers anders.” Het Nederlands Frituurcentrum en vakvereniging ProFri kwamen al eens in actie tegen de friettest van het Algemeen Dagblad. Met name het taalgebruik in teksten over bedrijven die minder scoorden schoot Van Rooij in het verkeerde keelgat. “De bewoordingen getuigden van zeer weinig respect.” Zelf blies Van Rooij al eens een vakwedstrijd af na de nodige turbulentie. Zodoende bleef de vakwedstrijd Mooiste Snackvitrine van Nederland beperkt tot één-keer-maar-nooit-weer. “Ook wij riepen één bedrijf uit tot winnaar. De kritiek die hierop volgde drukte mij weer met de neus op de feiten. Ondernemen is geen sport met spelregels, een scheidsrechter en een uitslag.” Het is de reden waarom het Frituurcentrum nu werkt met oorkondes als Met Goud Bekroond (voor ambachtelijke snacks) en het Goed Gefrituurd Keurmerk. “Je zet ondernemers en hun producten niet tegenover elkaar, maar naast elkaar. Zo krijgt iedereen de waardering die hij verdient.”
Op de bladzijden hierna lees je in vogelvlucht de details over belangrijke (vak)wedstrijden in de branche. Wie zijn de initiatiefnemers? Hoe doe je mee en hoe verloopt de selectie?
Wat moet je verder nog weten over de wedstrijd?
1 | Cafetaria Top 100
Vakblad Snackkoerier stelt jaarlijks de Cafetaria Top 100 samen, ontstaan in 2004 als opvolger van de vakwedstrijd Cafetaria van het Jaar die in 1992 zijn eerste editie kende.
Procedure: Deelname was eerst gratis. Nu is het inschrijfgeld is 199 euro (2017). Niet-abonnees krijgen daarbij een tijdelijk Snackkoerier-abonnement, abonnees betalen 50 euro minder. De deelnemers krijgen bezoek van een mystery guest (oog van kritische consument) en een vakjury. De beoordeling geschiedt op basis van een afvinklijst die een puntentotaal oplevert en resulteert in een voorselectie van 121 bedrijven (2017). De hoofdjury interviewt de hoogst scorende vijf bedrijven. Voor het slotevenement moet 49 euro per persoon worden betaald vanaf de derde gast (eerste twee bezoekers gratis).
Bijzonderheden: Naar verluidt liep het aantal aanmeldingen in de loop der jaren terug van ettelijke honderden naar circa 135 nu. Vakvereniging ProFri vindt onterecht dat de ranglijst wordt omschreven als “de beste 100 cafetaria’s van Nederland”. “Niet alle 5700 bedrijven doen immers mee. Bovendien laten de bedrijven zich niet vergelijken.”
2 | AD Friettest
Het Algemeen Dagblad test allang populair volksvoedsel zoals haringen en oliebollen. De AD Friettest is er sinds 2012. De jury beoordeelt de friet via een rapportcijfer primair op smaak. Oorspronkelijk telde de ranglijst ongeveer 80 frietadressen, dit jaar waren dat er 137.
Procedure: Het AD verzamelt zelf frietadressen. Daarnaast roept het lezers op kandidaten voor te dragen. In 2017 kwamen er bijna 1600 suggesties binnen. Een jury van het AD en het Centrum voor Smaakonderzoek test ter plekke op smaak. Een laboratoriumtest van het vetgehalte maakte de eerste jaren onderdeel uit van de beoordeling.
Bijzonderheden: Het aandeel ambachtelijke frietbakkers in de ranglijst nam snel toe. De laatste jaren gooit voorgebakken friet zelden meer hoge ogen. Sommigen oordelen dat het AD appels met peren vergelijkt. Uit de branche kwam scherpe kritiek op de wijze waarop het AD frietbedrijven met een laag rapportcijfer soms neersabelde. Vakvereniging ProFri lanceerde de website www.het-ad-gaat-te-ver.nl. De poll wees uit dat 78 procent van de webbezoekers deze stelling onderschrijft.
3 | Frietopia Award
Het internetplatform Frietopia ontstond in 2002 in de Nijmeegse studentenwereld. Liefhebbers van friet wisselen er adresjes en nieuwtjes uit. Sinds 2005 reikt het platform jaarlijks Frietopia Awards uit aan favoriete frietadresjes. Frietopia is sinds 2008 ondergebracht in een stichting.
Procedure: Frietopia selecteert op “lekkere friet, een goede sfeer en goede kwantiteit/prijsverhouding”. Het awardteam beschouwt de ietwat ludieke prijs als “aanmoediging voor andere zaken om te verbeteren en voor de winnaars om niet minder goed te worden”. Jaarlijks worden twee tot vijf awards uitgereikt. De basis voor de awards is een hoge notering en dus hoge waardering in de Frietopia Hall of Fame.
Bijzonderheden: Nog altijd plaatst Frietopia reviews, maar het aantal verdampte de laatste jaren wel een beetje. Ook lijken de ‘frietstochten’ niet meer zo talrijk als voorheen. De Frietopia Awards 2017 zijn dan ook nog niet uitgereikt. Gezien het wat wisselvallige karakter van Frietopia zegt dit echter geenszins iets over toekomstige uitreikingen.
4 | De Lekkerste Wedstrijden
De Lekkerste Wedstrijden vinden plaats tijdens de Horecava. Deelnemers moeten live voor pubiek in enkele minuten een vooraf beschreven creatie maken in verschillende categorieën. De Lekkerste Wedstrijden komen voort uit het Lekkerste Broodje van Nederland, de vakwedstrijd die al ruim dertig jaar plaatsvindt. Van oudsher doen de nodige cafetaria’s en fastfoodbedrijven mee.
Procedure: De Lekkerste Wedstrijden werden ongeveer vijftien jaar geleden ondergebracht in een aparte stichting. Hier kunnen deelnemers zich aanmelden zodra de categorieën bekend zijn. Inschrijven kost 50 euro per deelnemer (inclusief toegangskaarten voor de beurs en een uitrijdkaart voor de parkeergarage). Deelnemers dienen de naam, receptuur en ingrediëntenkostprijs van hun creaties vooraf in te dienen.
Bijzonderheden: Het Lekkerste Broodje kent in 2018 drie categorieën, namelijk horeca, catering en on the move. De Lekkerste Hamburger is onverdeeld in The Fastest en The Finest. Overige wedstrijden bij de komende Horecava: De Lekkerste Wafel, De Lekkerste Hotdog, De Lekkerste Maaltijdsalade en Lekker Anders voor horecamedewerkers met een beperking.
5 | De Leukste Snackbar
Soms is een wedstrijd een vehicle van een bedrijf dat zichzelf op de kaart wil zetten of, in dit geval, e-mailadressen wil verzamelen. Ja, dat was de primaire gedachte achter de verkiezing de Leukste Snackbar van Nederland.
Procedure: De Vote Company nam het initiatief in 2013. De opzet was simpel: een massale oproep aan het publiek om via internet de leukste snackbar te kiezen. Wel genereerde de organisator veel publiciteit. Vakmedia en publieksmedia besteedden er aandacht aan. Omdat er ook provinciale winnaars waren, was sprake van veel regionale promotie.
Bijzonderheden: De verkiezing kwam moeizaam op gang. Vakvereniging ProFri waarschuwde de branche zelfs, omdat de doelstellingen de sector niet zouden dienen. Feitelijk was de verkiezing niet meer dan een populariteitspoll voor cafetaria’s die zelf veel stemmers op de been wisten te brengen. Na 2014 is de verkiezing niet meer gehouden. Wie nu webadres Leukstesnackbar.nl intikt, komt terecht bij de Vote Company, een bedrijf dat op commerciële basis verkiezingen voor klanten faciliteert.
6 | Nog meer wedstrijdjes
Wedstrijdjes, testen en verkiezingen zijn er in allerlei maten en soorten. Nog enkele voorbeelden.
Merktest: Fabrikanten en groothandels in de branche hebben hun eigen onderzoekjes waarvan ze wedstrijdjes maken. Voorbeeld: het kan zomaar zijn dat frikandellen van merk X drie keer op rij als lekkerste van Nederland uit de bus komen bij een smaakonderzoek. Geen wonder, want merk X is opdrachtgever van het “onderzoekswedstrijdje”.
Mediatestjes: Media testen regelmatig snackproducten. Op TV doen Kassa! , Radar en regionale zenders het meer dan eens. Het gaat meestal om blinde testen (merk onzichtbaar). De proefpanels zijn vaak klein. Bij een recente test van supermarktkroketten door het AD kwam Albert Heijns eigen merk als beste uit de bus.
Lijstjes op blogs: Lezers vinden lijstjes leuk. Ze laten zich door een opsomming makkelijker verleiden. Het wemelt op stadsblogs van de lijstjes zoals “de 10 lekkerste burgeradressen” en “10 hotspots voor ambachtelijke friet”. Is niet zoveel mis mee. Zolang je maar in het achterhoofd houdt dat het in de meeste gevallen gebaseerd is op de proefsessie van een eenling.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in het magazine Frituurwereld nummer 6 – Winter 2017-18
